Łomża: Muzeum Północno-Mazowieckie

Muzeum Północno-Mazowieckie

Muzeum Północno-Mazowieckie to bezsprzecznie jedno z ciekawszych miejsc w Łomży, w którym można poznać zarys historii północnego Mazowsza. Jeśli ktoś z Was ma elementarne pojęcie o współcześnie obowiązującym podziale administracyjnym naszego kraju, zapewne stuka się w głowę: Łomża i Mazowsze? Toż to Podlasie!

Nic bardziej mylnego. Łomża jest usytuowana w północno-wschodniej części Mazowsza. Historycznego Mazowsza. To, że aktualny podział administracyjny wcielił ziemię łomżyńską do Podlasia, to tylko fanaberia urzędników, korzystająca z granicznego położenia miasta.

Muzeum Północno-Mazowieckie ma swoją siedzibę w Łomży, przy ul. Dwornej 22 c. Więcej informacji można uzyskać tutaj lub poprzez stronę na fb tutaj.

Historia grodu nad Narwią jest na prawdę ciekawa. Ciekawa, ale i skomplikowana. Jej udokumentowane dzieje datowane są na IX/X wiek, kiedy to na nadnarwiańskiej skarpie założone zostało jedno z dwóch znanych łomżyńskich grodzisk. Niemniej to, o którym teraz jest mowa dało podwaliny pod obecne miasto. Mimo, że pierwotna lokalizacja oddalona była od obecnego centrum o ok. 5 km., to jednak grodzisko odegrało istotna rolę w historii założycielskiej Łomży.

Ok. 1000 r. na sąsiadującym z grodziskiem wzgórzu założona została pierwsza parafia na Wschodnim Mazowszu, w miejscu zwanym dziś Wzgórzem Świętego Wawrzyńca. Jej fundatorem był Brunon z Kwerfurtu. Męczennik skądinąd. 

Lokalizacja na dogodniejszym miejscu, w którym miasto znajduje się dziś, nastąpiła w końcu XIV w. Na przełomie wieku XIV i XV w Łomży wybudowany został Dwór Książąt Mazowieckich (pamiątką po nim jest ul. Dworna). 

15 czerwca 1418 r. Łomża uzyskała prawa miejskie, nadane przez księcia Janusza I.

Od XV w. następował gwałtowny rozwój miasta. Przyczynił się do tego m.in. handel rzeczny. Przez Łomżę spławiano szkutami zboże Narwią i Wisłą aż do Gdańska, gdzie było sprzedawane. W XVI w. Łomża była najważniejszym miastem Mazowsza, po Warszawie i Płocku.

Niestety z racji swojego położenia, Łomża nie mogła cieszyć się spokojem i dobrobytem. Leżące na pograniczu ziem polskich, w bliskości Cesarstwa Rosyjskiego od wschodu i  Prus od północy, miasto było skazane na upadek. Dodatkowych spustoszeń dokonał w XVII potop szwedzki i klęski żywiołowe.

Mimo historycznych zawirowań Łomża nie straciła swojej rangi w regionie. Była m.in. stolicą departamentu łomżyńskiego, stolicą obwodu, stolicą guberni augustowskiej. Tutaj toczyło się życie kulturalne, społeczne i religijne.

Dziś w Muzeum Północno-Mazowieckim w ramach ekspozycji stałej można obejrzeć pamiątki związane z założeniem i funkcjonowania miasta na przestrzenie wieków. Mimo, że teoretycznie Łomża straciła już nieco na swoim znaczeniu, to jednak pamiętać należy, że "historia kołem się toczy". Co też wystawa w Muzeum dokumentuje.